Σπήλαιο Αλιστράτης
Αλιστράτη Σερρών, Κεντρική Μακεδονία
Η Αλιστράτη με 3.000 κατοίκους, είναι κωμόπολη της επαρχίας Φυλλίδος του νομού Σερρών. Βρίσκεται στα ανατολικά της πόλης των Σερρών στα σύνορα με τον νομό Δράμας. Είναι χτισμένη πάνω σε λόφους και περιστοιχίζεται από φυσικά πευκόφυτα τοπία. Πολύ αξιόλογη παραδοσιακή κοινότητα, μια από τις μεγαλύτερες της περιοχής. Με τον νόμο 3582/2010 Πρόγραμμα Καλλικράτης ο Δήμος Αλιστράτης συνενώθηκε με το Δήμο Νέας Ζίχνης όπου και σήμερα αποτελούν ένα ενιαίο Δήμο, το Δήμο Νέας Ζύχνης.
Η περιοχή του νέου δήμου καλύπτει το βόρειο και βορειοανατολικό τμήμα της πρώην επαρχίας Φυλλίδος. Οι οικισμοί του δήμου ξεκινούν από το Μενοίκιο όρος (Σκοπιά, Αγριανή, Σφελινός), συνεχίζουν κατηφορίζοντας στους πρόποδές του (Αλιστράτη, Νέα Ζίχνη) και συνεχίζοντας απλώνονται στο βόρειο τμήμα της κοιλάδας του Αγγίτη ποταμού (Γάζωρος, Δραβήσκος, Θολός). Κατά την αρχαιότητα η περιοχή αποτελούσε μέρος της Θράκης και στις περιοχές του Δήμου κατοικούσαν διάφορα θρακικά φύλα, όπως οι Ηδωνοί (ιδρυτές της πόλης της Γαζώρου), οι Δόβηρες και οι Αγριάνες. Αρχαίες πόλεις της περιοχής του δήμου ήταν η Γάζωρος, η Ίχνα, η Μυρκινία, ο Δραβήσκος, ο Σφολενός. Το όνομα Ίχνα είναι παιονικό. Οι Ιχναίοι ήταν θρακικό φύλο που κατοικούσε γύρω από την περιοχή της σημερινής Νέας Ζίχνης. Η αυθεντική Ίχνα καταστράφηκε μάλλον από τους Βουλγάρους και ξαναχτίστηκε στους βυζαντινούς χρόνους σε πιο ασφαλή τοποθεσία, την σημερινή, μακρυά από την λίμνη του Αχινού και τον κάμπο. Στα οθωμανικά χρόνια ανήκε στον καζά των Σερρών στο Σαντζάκι της Θεσσαλονίκης και ονομαζόταν Ζίχνε – Zihne. Ενσωματώθηκε στο Ελληνικό κράτος την 29η Ιουνίου 1913 μαζί με την περιοχή των Σερρών.
Αλιστράτη
Η Αλιστράτη είναι νεότερη της Ζίχνης, αν και στην περιοχή της έχουν βρεθεί ίχνη πρώιμης θρακικής αλλά και ρωμαϊκής κατοίκησης. Στην περιοχή της Αλιστράτης κατοικούσαν οι Δόβηρες και οι Ηδωνοί, θρακικά φύλα της περιοχής. Στην περίοδο της τελευταίας περιόδου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η Αλιστράτη γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη, η οποία οδήγησε σταδιακά στην πνευματική άνθηση με την ίδρυση σημαντικών εκπαιδευτηρίων, όπως η Κεντρική Ελληνική Σχολή Αλιστράτης και η Αστική Σχολή, η οποία διέθετε οικοτροφείο, παρθεναγωγείο, αρρεναγωγείο, βιβλιοθήκη ακόμη και τυπογραφείο και ως πνευματικό κέντρο της περιοχής, σε συνδυασμό με την Μονή Αγίας Κυριακής διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο ενάντια στις προσπάθειες εκβουλγαρισμού της Ανατολικής Μακεδονίας κατά τον Μακεδονικό Αγώνα. Στα μέσα του 19ου αιώνα, η Αλιστράτη ήταν η έδρα της Μητρόπολης Φιλίππων, Δράμας και Ζιχνών. Ενσωματώθηκε στο Ελληνικό κράτος την 1η Ιουλίου του 1913 μαζί με την πόλη και την περιοχή της Δράμας.
MAKEΔΟΝΙΚΟΣ ΤΑΦΟΣ ΣΤΟΝ ΧΩΡΙΟ ΑΓΓΙΣΤΑ
Πάνω από το χωριό Σφελινός υπάρχουν ερείπια Ακρόπολης από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Στην ευρύτερη περιοχή του οικισμού έχουν εντοπιστεί αρχαία ευρήματα. Ειδικότερα στη θέση Μέγας Αλέξανδρος, βόρεια του οικισμού, έχουν βρεθεί ερείπια κάστρου, καθώς και τάφοι με πλούσια κτερίσματα.
Παλιά γέφυρα στον ποταμό Αγγίτη.(ΧΩΡΙΟ ΑΓΓΙΣΤΑ)
Σε απόσταση 6 χλμ. νοτιοδυτικά της Αλιστράτης, στη θέση Πετρωτό, βρίσκεται το γνωστό σπήλαιο Αλιστράτης που θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης και το φαράγγι του ποταμού Αγγίτη. Στην βόρεια πλευρά της Αλιστράτης μπορεί κανείς να επισκεφτεί τα αρχαία ορυχεία που λειτουργούσαν την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου και εξορύσσονταν σίδηρος, χαλκός, χρυσός και διάφορα πετρώματα για την βαφή των αγγείων. Στην Αλιστράτη λειτουργεί επίσης, ζωολογικός κήπος στο λόφο του Αγίου Κωνσταντίνου, ενώ η αρχιτεκτονική της πόλης είναι πλούσια με πλήθος νεοκλασικών και μακεδονίτικων κτηρίων.
( Νέα Ζίχνη είναι έδρα της Ιεράς Μητροπόλεως Ζιχνών και Νευροκοπίου.(ΠΗΓΗ WIKIPEDIA)
Αν και είναι κωμόπολη των νεοτέρων χρόνων, όμως έχει να επιδείξει μια πλουσιότατη πνευματική παράδοση, που ίσως δεν παρατηρήθηκε σε μεγάλες πόλεις της Ελλάδας. Η Αλιστράτη κτίστηκε από τους κατοίκους μιας αρχαίας πόλης της Αλεκτριούπολης. Αυτή η πόλη έζησε μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα ως μικρός οικισμός κοντά στην Ι. Μονή Αγίας Κυριακής.
Η Αλιστράτη ως νέα μικρή κώμη αναφέρεται το 1460 σε χειρόγραφο της Ι. Μονής Εικοσιφοίνισσας Παγγαίου. Επίσης την αναφέρει ο Τούρκος περιηγητής Ελβιά Τσελεμπί με την ονομασία Αϊ-Στράτη, γύρω στα 1650. Γρήγορα μετατράπηκε σε ανθηρή και φημισμένη κωμόπολη, λόγω του εύφορου εδάφους, της επίκαιρης θέσης της και του εμπορίου, που αναπτυσσόταν μεταξύ Σερρών – Δράμας και Καβάλας.
Η Αλιστράτη ιδιαίτερα για λόγους εμπορικούς, χρησίμευσε ως διαμετακομιστικός σταθμός. Όμως υποβαθμίστικε ο ρόλος αυτός το 1894, όταν κατασκευάστηκε ο σιδηρόδρομος. Βέβαια πάλι ήταν μια από τις πιο αξιόλογες κοινότητες, με 600 οικογένειες και το τούρκικο στοιχείο ανύπαρκτο, ουσιαστικά.
Συγκεκριμένα μετά την επανάσταση του 1821 δέχτηκε πολλές ελληνικές οικογένειες απ’ την Ήπειρο και τη Θεσσαλία.Αυτές οι οικογένειες κυνηγημένες από τον αιμοβόρο και αιμοσταγή Αλή Πασά αναζήτησαν νέα πατρίδα και ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στην Αλιστράτη.Σύμφωνα με μια άποψη, η κωμόπολη Αλιστράτης κτίστηκε πάνω στα ερείπια του αρχαίου ναού του Αγίου Ευστρατίου και υποστηρίζεται ακόμη, ότι το όνομα προέρχεται από τη λέξη Αγιος Ευστράτιος – Αϊ-Στράτης – Αγι-Στράτης – Αλιστράτης – Αλιστράτη.
Κατ’ άλλη άποψη η λέξη Αλιστράτη προέρχεται από το Αρχιστράτηγος (Μιχαήλ ή Γαβριήλ) – Αρχιστράτης- Αρχιστράτη- Αλιστράτη. Αλλά ούτε το Αγιστράτη ούτε το Αρχιστράτη φαίνονται να απαντούν πολύ σε επιγραφές, έγγραφα ή κώδικες. Ενώ αντίθετα συναντάμε τα ονόματα Αληστράτη και Αλεστράτη, Αλιστράτιον και Αλέστριον. Μερικοί ξένοι ερευνητές θεωρούν το όνομα λατινικό από τη λέξη “ALISTRATE”, που σημαίνει ανάμεσα στις οδούς. Πατριαρχικά σιγίλλια και έγγραφα καθώς και κώδικες της Ι.Μ. Εικοσιφοίνισσας την αναφέρουν με το σημερινό όνομα. Αλλοι λένε ότι το όνομα Αρχιστράτη σημαίνει την αρχή της στράτας (του δρόμου). Κάποιοι τολμηροί δασύνουν την λέξη Αλιστράτη και της δίνουν τη σημασία της στράτας προς τη θάλασσα, όταν ερχόταν κάποιος από τα τενάγη των Φιλίππων. Ετσι υποστηρίζουν ότι προέρχεται από το (άλς – αλός) + στράτα = Αλιστράτη. Όμως τελικά ο καθηγητής Τσικόπουλος και ο Γάλλος περιηγητής Ντετιέ θεωρούν, ότι το όνομα προέρχεται από τον Άγιο Ευστράτιο, την εκκλησία που υπήρχε στην κωμόπολη από παλιά.